059 surah
ھي سورة مَدَنِیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 24 آيتون ۽ 3 رڪوع آھن
فُيُوضُ الفُرقان
مُترجم: پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)
سَبَّحَ لِلّٰهِ مَا فِي السَّمٰوٰتِ وَمَا فِي الْاَرْضِ ۚ وَهُوَ الْعَزِيْزُ الْحَكِيْمُ 1
الله جي پاڪائي بيان ڪئي (هر ان شيءِ) جا به آسمانن ۾ آهي ۽ جا به زمين ۾ آهي، ۽ اُهو غالب حڪمت وارو آهي.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)هُوَ الَّذِيْٓ اَخْرَجَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا مِنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ مِنْ دِيَارِهِمْ لِاَوَّلِ الْحَشْرِ ڼ مَا ظَنَنْتُمْ اَنْ يَّخْرُجُوْا وَظَنُّوْٓا اَنَّهُمْ مَّانِعَتُهُمْ حُصُوْنُهُمْ مِّنَ اللّٰهِ فَاَتٰىهُمُ اللّٰهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوْا ۤ وَقَذَفَ فِيْ قُلُوْبِهِمُ الرُّعْبَ يُخْرِبُوْنَ بُيُوْتَهُمْ بِاَيْدِيْهِمْ وَاَيْدِي الْمُؤْمِنِيْنَ ۤ فَاعْتَبِرُوْا يٰٓاُولِي الْاَبْصَارِ 2
اُهو ئي آهي جنهن اهلِ ڪتاب مان ڪفر ڪرڻ وارن (قبيله بَنُو نُضير) کي سندن گهرن مان ڪڍيو پهرئين ئي جلاوطني جي وقت. توهان کي اُهو گمان (به) نه هيو ته اُهي ڪو نڪرندا! ۽ انهن کي هي گمان هيو ته انهن جا (مضبوط) قلعا کين الله (جي پڪڙ) کان بچائيندا، پوءِ الله (جو عذاب) انهن تي اتان پهتو جتان انهن کي گمان به نه هيو، ۽ (الله) انهن جي دلين ۾ دهشت وڌي جو پنهنجي هٿن سان ۽ ايمان وارن جي هٿن سان پنهنجي گهرن کي ويران ڪري رهيا هئا. پوءِ عبرت حاصل ڪيو اي ڏسڻ واري اک رکڻ وارؤ!
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)وَلَوْلَآ اَنْ كَتَبَ اللّٰهُ عَلَيْهِمُ الْجَلَاۗءَ لَعَذَّبَهُمْ فِي الدُّنْيَا ۭ وَلَهُمْ فِي الْاٰخِرَةِ عَذَابُ النَّارِ 3
۽ جيڪڏهن اللهُ انهن مٿان جلا وطني نه لکي ها ته انهن کي دنيا ۾ سخت سزا ڏئي ها. ۽ انهن لاءِ آخرت ۾ باهه جو عذاب آهي.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ شَاۗقُّوا اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ ۚ وَمَنْ يُّشَاۗقِّ اللّٰهَ فَاِنَّ اللّٰهَ شَدِيْدُ الْعِقَابِ 4
اُهو هن ڪري ٿيو جو انهن الله ۽ ان جي رسول سان مقابلو ڪيو ۽ جيڪو الله جو مقابلو ڪندو ته بيشڪ الله عذاب ڏيڻ ۾ سخت آهي.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)مَا قَطَعْتُمْ مِّنْ لِّيْنَةٍ اَوْ تَرَكْتُمُوْهَا قَاۗىِٕمَةً عَلٰٓي اُصُوْلِهَا فَبِاِذْنِ اللّٰهِ وَلِيُخْزِيَ الْفٰسِقِيْنَ 5
اوهان جيڪو به کجيءَ جو وڻ ڪٽيو يا ان کي پنهنجي پاڙن تي بيٺل ڇڏيو سو سڀ الله جي حڪم سان هيو ۽ هن لاءِ ته اهو نافرمانن کي خوار ڪري.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)وَمَآ اَفَاۗءَ اللّٰهُ عَلٰي رَسُوْلِهٖ مِنْهُمْ فَـمَآ اَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَّلَا رِكَابٍ وَّلٰكِنَّ اللّٰهَ يُسَلِّــطُ رُسُلَهٗ عَلٰي مَنْ يَّشَاۗءُ ۭ وَاللّٰهُ عَلٰي كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ 6
۽ جو مال الله انهن جي قبضي مان ڪڍي پنهنجي رسول ڏانهن موٽايو (يعني مال فئي جيڪو بنا جنگ جي غنيمت ۾ مليو) جو توهان نه ته ان جي (حاصل ڪرڻ) لاءِ گهوڙا ڊوڙايا هئا ۽ نه اُٺ ۽ پر الله پنهنجي رسولن کي جنهن تي چاهي غلبو عطا فرمائي ٿو. ۽ الله هر شيءِ تي طاقت رکڻ وارو آهي.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)مَآ اَفَاۗءَ اللّٰهُ عَلٰي رَسُوْلِهٖ مِنْ اَهْلِ الْقُرٰى فَلِلّٰهِ وَ لِلرَّسُوْلِ وَ لِذِي الْقُرْبٰى وَالْيَـتٰمٰى وَالْمَسٰكِيْنِ وَابْنِ السَّبِيْلِ ۙ كَيْ لَا يَكُوْنَ دُوْلَةًۢ بَيْنَ الْاَغْنِيَاۗءِ مِنْكُمْ ۭ وَمَآ اٰتٰىكُمُ الرَّسُوْلُ فَخُذُوْهُ ۤ وَمَا نَهٰىكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوْا ۚ وَاتَّقُوا اللّٰهَ ۭ اِنَّ اللّٰهَ شَدِيْدُ الْعِقَابِ 7ۘ
ڳوٺن وارن جو جيڪو (مال) الله (جنگ کان سواءِ) پنهنجي رسول ڏانهن پلٽايو سو الله لاءِ ۽ رسول جي لاءِ آهي ۽ (رسول جي) قرابت دارن لاءِ ۽ يتيمن ۽ مسڪينن ۽ مسافرن لاءِ آهي، (اِهو نظام ان لاءِ) ته مال توهان جي دولتمندن جي هٿن ۾ ئي گردش نه ڪندو رهي. ۽ جو ڪجهه رسول (ﷺ) توهان کي ڏئي ته ان کي وٺو ۽ جنهن کان اوهان کي روڪي ته رڪجي وڃو، ۽ الله کان ڊڄو. بيشڪ الله سخت عذاب ڏيڻ وارو آهي.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)لِلْفُقَرَاۗءِ الْمُهٰجِرِيْنَ الَّذِيْنَ اُخْرِجُوْا مِنْ دِيَارِهِمْ وَاَمْوَالِهِمْ يَبْتَغُوْنَ فَضْلًا مِّنَ اللّٰهِ وَرِضْوَانًا وَّيَنْصُرُوْنَ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ ۭ اُولٰۗىِٕكَ هُمُ الصّٰدِقُوْنَ 8ۚ
(فيء جو مال) ان هجرت ڪندڙ مسڪينن لاءِ (به) آهي جيڪي پنهنجي گهرن ۽ مال کان ڪڍيا ويا آهن اُهي الله جو فضل ۽ ان جي رضا چاهن ٿا ۽ الله ۽ ان جي رسول (ﷺ) جي مدد ڪن ٿا. اُهي ئي سچار آهن.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)وَالَّذِيْنَ تَبَوَّؤُ الدَّارَ وَالْاِيْـمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ يُـحِبُّوْنَ مَنْ هَاجَرَ اِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُوْنَ فِيْ صُدُوْرِهِمْ حَاجَةً مِّمَّآ اُوْتُوْا وَيُؤْثِرُوْنَ عَلٰٓي اَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ ڵ وَمَنْ يُّوْقَ شُحَّ نَفْسِهٖ فَاُولٰۗىِٕكَ هُمُ الْمُفْلِحُوْنَ 9ۚ
۽ (اُهو مال انهن انصارن لاءِ به آهي) جي مهاجرن جي اچڻ کان اڳ ايمان آڻي دار (الهجرت يعني مدينه ) ۾ رهيل آهن، اُهي ان سان محبت رکن ٿا جنهن انهن ڏانهن هجرت ڪئي ۽ مهاجرن کي جو ڪجهه ڏنو وڃي ان سان اُهي پنهنجي دلين ۾ ڪا تنگي نه ٿا رکن ۽ پنهنجو پاڻ تي انهن کي ترجيح ڏين ٿا توڙي جو خود انهن کي سخت ضرورت هجي. ۽ جيڪو ماڻهو پنهنجي نفس جي بخل کان بچايو ويو پوءِ اُهي ئي ڪامياب آهن.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)وَالَّذِيْنَ جَاۗءُوْ مِنْۢ بَعْدِهِمْ يَقُوْلُوْنَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِاِخْوَانِنَا الَّذِيْنَ سَبَقُوْنَا بِالْاِيْـمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِيْ قُلُوْبِنَا غِلًّا لِّلَّذِيْنَ اٰمَنُوْا رَبَّنَآ اِنَّكَ رَءُوْفٌ رَّحِيْمٌ ۧ10
۽ اُهي ماڻهو جيڪي انهن (مهاجرن ۽ انصارن) کان پوءِ آيا عرض ڪن ٿا: ”اي اسان جا پالڻهار اسان کي بخش ۽ اسان جي انهن ڀائرن کي به بخش جي ايمان آڻڻ ۾ اسان کان اڳتي وڌي ويا ۽ اسان جي دلين ۾ ايمان وارن لاءِ ڪا کوٽ نه وِجُهه، اي اسان جا پالڻهار بيشڪ تون بيحد شفقت ڪندڙ وڏي باجهه وارو آهين“.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)اَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذِيْنَ نَافَقُوْا يَقُوْلُوْنَ لِاِخْوَانِهِمُ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا مِنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ لَىِٕنْ اُخْرِجْتُمْ لَنَخْرُجَنَّ مَعَكُمْ وَلَا نُطِيْعُ فِيْكُمْ اَحَدًا اَبَدًا ۙ وَّاِنْ قُوْتِلْتُمْ لَنَنْصُرَنَّكُمْ ۭ وَاللّٰهُ يَشْهَدُ اِنَّهُمْ لَكٰذِبُوْنَ 11
ڇا تو انهن منافقن کي ڏٺو جيڪي پنهنجي انهن ڀائرن کي چون ٿا جن اهلِ ڪتاب مان ڪفر ڪيو ته، ”اگر اوهان جلا وطن ڪيا ويا ته ضرور اسان اوهان سان گڏ نڪرنداسين، ۽ توهان جي باري ۾ ڪڏهن به ڪنهن جي ڳالهه نه مڃنداسين ۽ اگر توهان سان جنگ ڪئي وئي ته اسان ضرور توهان جي مدد ڪنداسين“. ۽ الله شاهدي ڏئي ٿو ته اُهي يقيناً ڪوڙا آهن.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)لَىِٕنْ اُخْرِجُوْا لَا يَخْرُجُوْنَ مَعَهُمْ ۚ وَلَىِٕنْ قُوْتِلُوْا لَا يَنْصُرُوْنَهُمْ ۚ وَلَىِٕنْ نَّصَرُوْهُمْ لَيُوَلُّنَّ الْاَدْبَارَ ۣ ثُـمَّ لَا يُنْصَرُوْنَ 12
اگر اُهي (اهلِ ڪتاب ڪافر) جلا وطن ڪيا ويا ته اُهي (منافق) انهن سان گڏ ڪونه نڪرندا اگر انهن سان جنگ ڪئي وئي ته هي انهن جي مدد ڪونه ڪندا، ۽ اگر انهن سندن مدد ڪئي به ته ضرور پٺي ڦيري ڀڄندا، پوءِ سندن مدد نه ٿيندي.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)لَاَانْتُمْ اَشَدُّ رَهْبَةً فِيْ صُدُوْرِهِمْ مِّنَ اللّٰهِ ۭ ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَفْقَهُوْنَ 13
(اي مسلمانو!) بيشڪ انهن جي دلين ۾ الله کان وڌيڪ توهان جو ڊپ آهي. اُهو هن ڪري ته اُهي اهڙا ماڻهو آهن جيڪي سمجهه نه ٿا رکن.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)لَا يُقَاتِلُوْنَكُمْ جَمِيْعًا اِلَّا فِيْ قُرًى مُّحَصَّنَةٍ اَوْ مِنْ وَّرَاۗءِ جُدُرٍ ۭ بَاْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَدِيْدٌ ۭ تَحْسَبُهُمْ جَمِيْعًا وَّقُلُوْبُهُمْ شَتّٰى ۭ ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَعْقِلُوْنَ ۚ14
اهي ڪڏهن به گڏجي (کُلي ميدان ۾) اوهان جو مقابلو نه ڪندا، سواءِ قلعي بند شهر جي يا ديوارن جي آڙ ۾. انهن جي پاڻ ۾ به سخت ويڙهه آهي. تون کين گڏ سمجهين ٿو حالانڪه انهن جون دليون ڌار ڌار آهن. اهو هن ڪري جو اُهي بي عقل قوم آهن.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)كَمَثَلِ الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ قَرِيْبًا ذَاقُوْا وَبَالَ اَمْرِهِمْ ۚ وَلَهُمْ عَذَابٌ اَلِيْمٌ ۚ15
هي انهن ماڻهن وانگر آهن جيڪي انهن کان اڳ زمانهءِ قريب ۾ پنهنجي عملن جي شامت جو مزو چکي چڪا آهن، ۽ انهن لاءِ دردناڪ عذاب آهي.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)كَمَثَلِ الشَّيْطٰنِ اِذْ قَالَ لِلْاِنْسَانِ اكْفُرْ ۚ فَلَمَّا كَفَرَ قَالَ اِنِّىْ بَرِيْۗءٌ مِّنْكَ اِنِّىْٓ اَخَافُ اللّٰهَ رَبَّ الْعٰلَمِيْنَ 16
انهن جو مثال شيطان وانگر آهي جنهن وقت انسان کي چوي ٿو ڪفر ڪر، پوءِ جڏهن اُهو ڪفر ڪري ٿو ته چوي ٿو ته آءٌ تو کان بيزار آهيان بيشڪ آءٌ الله کان ڊڄان ٿو جيڪو جهانن جو پروردگار آهي.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)فَكَانَ عَاقِبَتَهُمَآ اَنَّهُمَا فِي النَّارِ خَالِدَيْنِ فِيْهَا ۭ وَذٰلِكَ جَزٰۗؤُا الظّٰلِمِيْنَ ۧ17
پوءِ انهن ٻنهين جو انجام هي ٿيندو جو اُهي ٻئي دوزخ ۾ هوندا هميشه ان ۾ رهندا. ۽ ظالمن جي اِها سزا آهي.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوا اتَّقُوا اللّٰهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ ۚ وَاتَّقُوا اللّٰهَ ۭ اِنَّ اللّٰهَ خَبِيْرٌۢ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ 18
اي ايمان وارؤ! الله کان ڊڄو ۽ هر شخص ڏسي ته ان سڀاڻي (يعني قيامت) جي لاءِ اڳتي ڇا موڪليو آهي؟ ۽ توهان الله کان ڊڄندا رهو. بيشڪ الله انهن ڪمن کان با خبر آهي جيڪي توهان ڪيو ٿا.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)وَلَا تَكُوْنُوْا كَالَّذِيْنَ نَسُوا اللّٰهَ فَاَنْسٰـىهُمْ اَنْفُسَهُمْ ۭ اُولٰۗىِٕكَ هُمُ الْفٰسِقُوْنَ 19
۽ اوهان انهن ماڻهن وانگر نه ٿيو جن الله کي وساري ڇڏيو پوءِ الله به انهن کي سندن وجودن کان غافل ڪري ڇڏيو. اُهي نافرمان ماڻهو آهن.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)لَا يَسْتَوِيْٓ اَصْـحٰبُ النَّارِ وَاَصْـحٰبُ الْـجَنَّةِ ۭ اَصْـحٰبُ الْـجَنَّةِ هُمُ الْفَاۗىِٕزُوْنَ 20
جهنمي ۽ جنتي پاڻ ۾ برابر ٿي نه ٿا سگهن، جنتي ئي ڪامياب آهن.
— پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)